Onveilig
In het algemeen laat de toestand van luidklokken in Nederland nogal te wensen over. In sommige gevallen is de situatie zelfs onveilig, vooral bij open torens en klokkenstoelen waarbij personen in de onmiddellijke omgeving van een toren met luidende klok kunnen komen. Bij een luidende klok is er altijd het risico van afbrekende delen. Daarom is het niet zonder gevaar om onder een luidende klok of in het verlengde van de zwaairichting van klok en klepel te verblijven.

Klok en klepel
Een klok hoort in balans te hangen, zodat beide kanten van een klok even hard worden aangeslagen. Erg zinvol is het om te controleren of de klok wel vast aan de luidas hangt en de ophangstroppen niet doorgeroest zijn. Hetzelfde geldt voor de lagers en de astappen. Controleer of de klepel op de juiste hoogte hangt: het dikste deel van de klepel moet de slagrand treffen op de plaats waar deze in doorsnede het dikst is. Als de klepel te laag hangt, kan ze een stuk uit de rand slaan of de klok doen scheuren. Als de klepel slingert en een streep maakt op de slagrand, kan dit veroorzaakt worden door een versleten klepelvoering (van dik tuigleer), door ontbrekende bouten of door te hoog opluiden, wat ook het ‘dubbelslaan’ van de klepel kan veroorzaken. Een slingerende klepel beïnvloedt de klank niet alleen nadelig, maar kan ook afknappen en veroorzaakt overmatige slijtage aan de klok. Het draaipunt van een klepel moet geregeld worden ingevet. Als de klepels aan een ‘koeienriem’ hangen, moet men regelmatig controleren op het uitzakken van de klepel. Anders kan de klepel te laag aanslaan en bestaat de kans op schade of uit de klok vliegen.

Uurslaghamer
Bij klokken met een traditionele uurslaghamer houdt de afhoudveer de hamer in ruststand ongeveer 1 cm van de klokwand verwijderd. Als het slaglichaam van de hamer op de klok zou blijven rusten, kan de klok tijdens het slaan niet uitklinken. Dat zorgt voor een kort, dof geluid. Bovendien wordt er schade veroorzaakt tijdens het luiden. Een uurslaghamer kan men onderhouden door de draaipunten zo nu en dan te smeren en vet te stoppen tussen de hamersteel en bladveer (indien aanwezig). Ook zou men niet moeten luiden tijdens de uurslag als de uurslaghamer niet met een touw of draad opgetrokken is.

Torenuurwerken
In sommige torens zijn verouderde elektrische uurwerken aanwezig. Hier kan men erg makkelijk met elektrische spanning in aanraking komen. Het is zinvol om dergelijke situaties door een deskundige te laten beoordelen en indien nodig hiervoor voorzieningen te treffen. Een aantal torens beschikt gelukkig nog over een traditioneel torenuurwerk dat men met de hand op moet draaien. Mocht het opdraaien op den duur problematisch worden, is het goed te weten dat hiervoor uitstekende opwindsystemen bestaan. De oude uurwerken zijn doorgaans een bron van voortdurende zorg. Ze blijven enkel bestaan dankzij vrijwilligers die de waarde van deze monumentale uurwerken inzien en er zorg voor willen dragen.

Uitvoering van inspectie
Inspecties voor veiligheid en onderhoud moeten worden uitgevoerd door een deskundige op het gebied van luidklokken en torenuurwerken. Instanties die zich doorgaans bezighouden met bouwkundige inspecties van monumenten, zijn lang niet altijd capabel om de technische staat van een luidklokkeninstallatie te beoordelen. Bovendien wordt dikwijls het gevaar van vallende delen ernstig onderschat. Helaas wordt er bij de bouw van moderne kerken en torens vaak onvoldoende rekening gehouden met de uitvoering van inspectie en onderhoud.

Ten slotte mag het duidelijk zijn dat het functioneren van de soms eeuwenoude luidklokken en de met veel liefde en vakmanschap gemaakte uurwerken vaak alleen functioneren bij de gratie van een koster of gemotiveerde vrijwilligers.